طولانی ترین شب سال یلدا

شب یلدا یا شب چلّه

یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است در این جشن، تمام شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، جشن گرفته میشود

لدا به زمان بین غروب آفتاب ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در یکم دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود.

یلدا به چه معناست؟

واژه «یلدا» به معنی ولادت و تولد ریشه سریانی دارد. جریان این شب، به تولد برمی‌گردد، امّا تولد چه کسی؟

لازم است به این نکته مهم توجّه  داشته باشی که در باور پیشینیان، دو قطب نور و ظلمت وجود داشت، دین و مراسمی که انجام می‌دادند برای یاری رساندن به نیروهای نور بوده تا تاریکی شکست بخورد؛ زیراتاریکی اهریمنی و شیطانی است.

یکبار دیگر به همان یک دقیقه اضافه‌تر برمی‌گردیم و با اندیشه مردم باستان ترجمه‌اش می‌کنیم؛ شب یلدا، آخرین شب پاییزی بلند است (نور و روشنایی، تاریکی) شکست می‌دهد. بعد از این شب، از طول شب ها کم می‌شود و به درخشش روز بیشترمی‌شود. یامیشود گفت: بعضی ها اعتقاد دارند که شب یلدا، شب تولد خورشید است. سعدی هم به همین مناسبت برایمان می‌خواند:

(صبح صادق ندمد، تا شب یلدا نرود)

بعضی هم این شب را شب تولد ایزد مهر می‌دانند (که البته این ایزد با خورشید ارتباط تنگاتنگی دارد)، مهر از ایزدهای مهم مردم باستان بوده، پس قطعا تولدش هم باید مهم و خاص باشد. آوازه‌اش تا عصر ما هم می‌رسد و گرمایش، کنار هم جمعمان می‌کند.

البته از جشن تولد ایزد مهر و تقدیس نور و روشنایی که بگذریم، اول دی در جامعه کشاورزی آن زمان، پایان برداشت محصولات صیفی هم هست و یک جور زمان استراحت مردمکشاورز به حساب می آید.

پس، در این شب همه گرد هم می ایند و یاری رساندن به نیروهای روشنایی و استراحت برداشت محصولشان را یک کاسه می‌کردند و برای فصل جدید و کارهای جدیدشان، آماده می‌شوند.